De Zeven Provinciën
De Zeven Provinciën waren de zeven zogenoemde 'provinciën' of gewesten die zich bij de Unie van Utrecht (1579) samen met een aantal steden en Landschap Drenthe aaneensloten als een informele confederatie in de opstand tegen Filips II van Spanje. Deze zeven provinciën waren:
de Heerlijkheid Friesland
het Hertogdom Gelre
het Graafschap Holland
de Heerlijkheid Overijssel
de Heerlijkheid Groningen (eerst alleen de Ommelanden, een aantal maanden later ook de stad Groningen)
de Heerlijkheid Utrecht
het Graafschap Zeeland
De stad Groningen onttrok zich een jaar later onder leiding van George van Lalaing, wat in de Nederlandse geschiedschrijving bekend geworden is als het Verraad van Rennenberg.
De stad ondertekende dus niet de onafhankelijkheidsverklaring van Spanje, het Plakkaat van Verlatinghe van 1581.
De overgebleven zes provinciën besloten in 1588 zelf een regering aan te stellen, na een aantal mislukte pogingen om met inbreng van Frans van Anjou en Robert Dudley een landsbestuur in te stellen.
In 1594 trad Groningen na belegerd te zijn, bij de Reductie van Groningen alsnog toe tot de aldus ontstane republiek, onder de naam Stad en Lande.
De staat die in 1588 werd opgericht werd Republiek der Zeven (Verenigde) Provinciën of Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden genoemd en bestond tot 1795, toen de Bataafse Republiek werd opgericht.
De Bataafse Republiek (1795–1806) (in de toenmalige spelling Bataafsche Republiek), vanaf 1801 het Bataafs Gemenebest geheten, was een republiek die het grootste gedeelte van het huidige Nederland omvatte.
De republiek was gevormd naar voorbeeld en met militaire steun van de Franse Republiek, waarvan de Bataafse Republiek een zusterrepubliek was en de facto een vazalstaat.
Op 1 maart 1796 kwam voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een nationaal en democratisch gekozen parlement bij elkaar.
Aan de Bataafse Republiek kwam een einde bij de stichting van het koninkrijk Holland in 1806.
De Bataafse Republiek werd genoemd naar de Bataven, een Germaanse stam die ten tijde van Julius Caesar de Nederlandse delta bewoonde.
Gedurende de vroegmoderne tijd werden deze Bataven steeds meer gezien als voorouders van de inwoners van de Zeven Provinciën.
Uit later etnografisch onderzoek bleek dat dit niet het geval was.
Hoewel de Bataafse Republiek als staat nooit officieel werd uitgeroepen, wordt in Nederland door historici doorgaans als begindatum aangehouden 19 januari 1795, één dag nadat erfstadhouder Willem V naar Engeland was gevlucht.
Op diezelfde dag werd in Amsterdam het bestuur van de stad overgenomen door het Amsterdams Comité Revolutionair.
Na deze geweldloze machtsovername verklaarde het comité dat de Amsterdamse bevolking voortaan "vrij" was en organiseerde het in de hoofdstad de eerste plaatselijke algemene verkiezingen.
Twee dagen later werd deze onafhankelijkheid door de in de republiek aanwezige Franse 'volks representanten' voorlopig erkend.
Op uitnodiging van Amsterdam kwamen vertegenwoordigers van veertien Hollandse steden op 24 januari bijeen in die stad, waarna zij twee dagen later te Den Haag besloten om zich te verenigen als de Provisionele Representanten van het Volk van Holland.
Vanaf die datum namen zij officieel het bestuur van het gewest Holland over van de Staten van Holland en West-Friesland.
Als hun voorzitter kozen zij de Zeeuwse jurist Pieter Paulus, een gematigd en invloedrijk lid van de patriottische beweging.
Op 28 januari kreeg ook het gewest Utrecht een nieuw voorlopig bestuur. Drenthe, Overijssel en Gelderland volgden op 10 februari, Zeeland op 23 februari.
Tot de installatie van een door het volk gekozen Nationale Vergadering in april 1796, waren de Provisionele Representanten van het Volk van Holland de meest invloedrijke bestuurders in de Noordelijke Nederlanden.
Als een soort aflegging van verantwoording en verklaring van hun intenties aan het volk, gingen zij op 31 januari 1795 over tot een openlijke verklaring waarin de volkssoevereiniteit van Holland werd vastgelegd.
In de Verklaring van de rechten van de mens en van de burger werden de geformuleerde beginselen van mensenrechten en burgerrechten op papier gezet.
In Nederland geldt dit document voor wat betreft deze grondrechten als de eerste formeel aanvaarde en gepubliceerde tekst.
Daarnaast werd overgegaan tot afschaffing van: de ambten van erfstadhouder en raadpensionaris, de Staten van Holland en West-Friesland, de ridderschap, 'Gecommitteerde Raden' en de Rekenkamer, welke werd vervangen door het Comité van Financiën.
De nieuwe Staten-Generaal nam op 16 februari 1795 de verklaring van de mensen- en burgerrechten over en schafte definitief het stadhouderschap, de ridderschap en de andere ambten van de generaliteit af.
De Raad van State werd vervangen door het Comité tot de Algemeene Zaken van het Bondgenootschap te Lande.
De vijf admiraliteiten werden omgevormd tot één Comité tot de zaken van Marine.
In 1806 verloor Napoleon echter het vertrouwen in de Republiek.
Hij vond dat de patriotten te weinig en te langzaam de richtlijnen van Parijs volgden, en de handel tussen de republiek en Engeland niet fel genoeg bestreden werd.
Daar kwam nog bij dat Schimmelpenninck door ziekte nagenoeg blind was geworden.
Hij dwong Schimmelpenninck tot aftreden, hernoemde het land tot koninkrijk Holland en benoemde zijn broer Louis, in de Nederlandse geschiedschrijving bekend als 'Lodewijk', tot koning.
De Bataafse Republiek stelde een commissie samen uit secretarissen van staat, hoog mogenden en staatsraden om de kwestie zo voordelig mogelijk voor de republiek af te ronden. De commissie, waarin iedereen op persoonlijke titel lid was, kreeg de naam Groot Besogne. Een afvaardiging overhandigde Napoleon in Parijs een ontwerp voor een aangepaste grondwet.
Napoleon stond er echter op om de staatsregeling van 1805 te handhaven en slechts enkele details toe te voegen, zoals over het inkomen van de nieuwe vorst.
Op 23 mei 1806 kwam de delegatie met Napoleon tot overeenstemming.
Op 28 mei werd het verdrag door het Groot Besogne geratificeerd.
Het land ging verder als het koninkrijk Holland.
