Julius Caesar

Gaius Julius Caesar (Latijnse uitspraak: [ˈgaːius ˈjuːlius ˈkaɪsar]; Latijn: C·IVLIVS·C·F·C·N·CAESAR, of Gaius Iulius Gaii filius Gaii nepos Caesar; na 42 v.Chr. IMP·C·IVLIVS·CAESAR·DIVVS, of Imperator Gaius Iulius Caesar divus) (Rome, 12 of 13 juli 100 v.Chr. - aldaar, Idus van maart (15 maart) 44 v.Chr.) was een Romeins politicus, generaal en schrijver.

Hij doorliep zowel een militaire als politieke loopbaan en werd na de verovering van Gallië dictator van het Romeinse Rijk.

Door zijn bewind werd de Romeinse Republiek omgevormd tot het Romeinse Keizerrijk.

Hij wordt meestal kortweg Julius Caesar of Caesar genoemd.

Gaius Julius Caesar was de zoon van Gaius Julius Caesar en Aurelia Cotta.

Terwijl zijn vader het niet verder bracht dan praetor, bekleedden Caesars oom Sextus Julius Caesar, zijn aangetrouwde oom Gaius Marius, zijn grootvader aan moederszijde Lucius Aurelius Cotta maior, oom aan moederszijde Lucius Aurelius Cotta minor en de vader van zijn grootmoeder Marcia, Quintus Marcius Rex allen de functie van consul.

Langs de kant van de Gens Julia voerde hij zijn afkomst terug op Julus, een zoon van Aeneas, en dientengevolge een kleinzoon van Venus.

Via de tak van de gens Marcia van zijn grootmoeder Marcia, die het cognomen Rex droegen, kon hij zijn afkomst terugvoeren op Ancus Marcius, vierde legendarische koning van Rome en kleinzoon van de tweede legendarische koning van Rome, Numa Pompilius.

Zijn oom Gaius Marius was een van de vooraanstaande mannen van zijn tijd en was een leidende figuur binnen de populares.

Langs moederskant was hij verbonden met de tak van de Aurelii Cottae, die verscheidene consules leverden aan de Romeinse Republiek, én met de gens Claudia.

Caesar werd veelvuldig afgebeeld op munten en in de vorm van antieke bustes.

Op munten werd hij meestal afgebeeld met een lang en mager hoofd met een opvallende haakneus.

Suetonius schreef dat Caesar erg onder zijn kaalheid leed en die steeds wilde verbergen, maar hij beschreef Caesars gezicht met de woorden paulo pleniore ("aan de volle kant".

In 2007 werd een levensgrote buste gevonden van Caesar, opgedoken door archeologen uit de Rhône, midden in de stad Arles.

Deze buste toont een ouder wordende man met rimpels en ingevallen wangen.

De buste zou dateren uit 46 voor Christus, het jaar waarin Caesar Arles een bevoorrechte positie gaf als Romeinse stad.

Het borstbeeld is misschien in het water gegooid na de moord op Caesar, omdat het in die tijd beter was niet als een aanhanger van hem gezien te worden.

De vondst is extra bijzonder omdat het waarschijnlijk het oudste beeld is van Caesar dat ooit is gevonden en misschien zelfs het enige dat nog tijdens het leven van Caesar is vervaardigd. Wereldwijd zijn ongeveer twintig antieke bustes van Julius Caesar bekend.

Het bericht over de vondst werd op 13 mei 2008 naar buiten gebracht door het Franse instituut voor archeologisch onderzoek onder water DRASSM (Département des recherches archéologiques subaquatiques et sous-marines).

Of het borstbeeld inderdaad Caesar voorstelt, staat niet vast, maar is wel aannemelijk, vier experts zijn het hierover eens.

Caesar werd op 12 of 13 juli 100 v.Chr. geboren in de Subura, een van de dichtstbevolkte en slechte wijken van Rome.

Dit was niet bepaald een wijk waar men als lid van een oude voorname patricische familie wenste geboren te worden, maar de Caesares waren door de eeuwen heen verpauperd. Omdat zijn vader Gaius Julius Caesar Strabo druk doende was zijn sporen te verdienen in de Romeinse politiek, o.a. met verschillende functies in de provincie Asia, werd de jonge Caesar door zijn moeder Aurelia Cotta opgevoed.

Ze deed dit zo goed dat zelfs iemand als Tacitus - niet bepaald bekend om zijn respectvolle houding tegenover vrouwen - haar prees.

Rond zijn tiende jaar ontving Caesar onderwijs van Marcus Antonius Gnipho, een bekend specialist in de Griekse en Latijnse letteren, waarbij hij de werken van Homerus in het Grieks en in de oude Latijnse vertalingen van Lucius Livius Andronicus las.

Hij leerde ook paardrijden, zwemmen en zwaardvechten.

De jonge Caesar leek aanleg te hebben voor de redenaarskunst en hij zal dan ook vaak het Forum Romanum bezocht hebben waar redenaars op de rostra hun redevoeringen afstaken.

Nadat hij op 15 maart 85 v.Chr. uit handen van zijn vader de toga virilis (het teken van volwassenheid) had ontvangen, kon de carrière van de jonge Caesar beginnen, maar nog voor Caesar de leeftijd van 16 had bereikt, overleed zijn vader onverwacht toen hij zich 's ochtends aankleedde.

Hierdoor werd Caesar pater familias met de patria potestas (absolute gezag over alle leden van zijn familie), hoewel zijn moeder in de praktijk haar invloed liet gelden op Caesar. Caesar schreef intussen enkele tragedies en gedichten.

In deze tijd woedde er een bloederige burgeroorlog tussen Lucius Cornelius Sulla enerzijds en de Populares geleid door Gaius Marius en Lucius Cornelius Cinna anderzijds.

Deze strijd ging niet alleen over macht maar ook over de vraag hoe het Romeinse Rijk bestuurd diende te worden, aangezien het oude systeem dat voor een stadstaat bedacht was niet meer werkte voor het grote rijk dat het intussen geworden was.

Daarnaast had de stad te maken met steeds meer arme mensen die in de stad kwamen wonen.

De Populares wilden daarom hervormingen.

Marius en Cinna wonnen de strijd en aangezien de vader van Caesar destijds partij voor hen had gekozen werd Caesar in 84 v.Chr. voorgedragen werd als flamen Dialis, de priester van Jupiter en meest sacrale persoon van Rome.

Hij verbrak zijn verloving met de dochter van een eques om de patricische Cornelia Cinna minor, dochter Cinna de leider van de populares, te huwen.

In 82 v.Chr. kwam Sulla alsnog aan de macht.

Om zijn grote aantal tegenstanders te bestrijden liet hij prijzen op hun hoofden zetten en hen vogelvrij verklaren.

Dit ging via de zogenaamde proscripties, lijsten die langs de straten werden geplakt met daarop de namen van deze mensen.

De toen zeventien jaar oude Julius Caesar verloor zijn functie als priester en zijn bezittingen. Sulla dwong hem ook om van Cornelia te scheiden omdat ze door haar vader met de populares verbonden was.

Toen hij dit weigerde kwam hij ook op zo'n lijst en moest onderduiken.

Het is moeilijk in te schatten in hoeverre het ambt van flamen Dialis - dat door allerlei regels gebonden was - Caesars carrière zou hebben belemmerd.

De flamen Dialis mocht immers geen leger onder de wapenen zien, wat Caesars verovering van Gallië niet zou hebben bevorderd.

Caesar moest doorlopend van schuilplaats wisselen en kreeg waarschijnlijk malaria.

Na bemiddeling door zijn moeders familie, aanhangers van Sulla en mogelijk zelfs de Vestaalse maagden kreeg Caesar amnestie.

Caesar moest wel op het matje komen bij Sulla en het verhaal gaat dat Sulla meteen spijt had omdat hij in Caesar een potentiële gevaarlijke vijand zag.

Sulla sprak waarschuwende woorden dat Caesar ooit een gevaar voor het rijk zou worden. Omdat Sulla elk moment van mening kon veranderen verliet Caesar Rome.

Hij zou aan een loopbaan beginnen in het Romeins leger en vechten in Asia en Cilicië, o.a. onder Publius Servilius Vatia.

Hij zou vaak grote risico's nemen en op de voorgrond treden om zich te bewijzen.

Bij de slag om Mytilini op Lesbos (81 v.Chr.) verdiende hij de corona civica ("burgerkroon"), voor zijn moed in de strijd en het redden van een medeburger.

In 80 v.Chr. werd Caesar aangesteld als ambassadeur aan het hof van Nicomedes IV van Bithynië om de Romeinen van zijn steun te verzekeren.

Mogelijk omdat hij wel erg lang aan het hof bleef staken geruchten op dat Caesars relatie met Nicomedes van een homoseksuele aard zou zijn. Homoseksueel gedrag was in de Hellenistische wereld min of meer geaccepteerd, voor een Romeinse gezant was het in Romeinse ogen daarentegen onacceptabel dat Caesar de passieve partner in een dergelijke verhouding zou zijn geweest.

Het gerucht dat hij "de vrouw van Nicomedes" was geweest deed afbreuk aan Caesars reputatie en zou hem nog lang achtervolgen.

Toen Sulla in 78 v.Chr. stierf keerde Caesar terug naar Rome.

Hij had niet veel bezit en ging aan het werk als advocaat. In 75 v.Chr. was de 25-jarige Caesar op weg naar Rhodos, in de Egeïsche Zee, om les te krijgen in de retorica.

Onderweg werd hij gevangen genomen door Cilicische piraten.

Dit zou een legendarisch verhaal worden.

De piraten eisten een losgeld van 20 talenten in zilver maar de arrogante Caesar vond dit veel te weinig en stelde een bedrag van 50 voor.

Tijdens zijn gevangenschap ontstond er een vorm van vriendschap tussen hem en de piraten. Hij oefende zijn retorica op hen en vertelde hen dat hij ze na zijn vrijlating zou kruisigen.

De piraten lachten hier uiteraard om maar na zijn vrijlating, na 38 dagen, organiseerde hij een strafexpeditie tegen zijn kidnappers.

De meesten van hen werden gevangen en gekruisigd maar omdat ze ook vrienden waren geweest liet hij hen eerst doden.

Tijdens de Derde Slavenoorlog vocht Caesar mee tegen het leger van de slavenleider Spartacus.

Tijdens deze strijd bewees Caesar zich opnieuw en bouwde een band op met zijn legerleider Crassus die op dat moment de rijkste man van Rome was.

Nu Caesar zich bewezen had in de strijd en zijn trouw aan de populares had getoond, werd het tijd dat hij zijn verdiensten in politieke winst kon omzetten.

De gelegenheid zou zich weldra voordoen om zijn politieke carrière te lanceren en aldus te beginnen aan wat toen nog een doorsneecarrière leek te zullen worden.

Hij liet zich sponsoren door Crassus.

Crassus op zijn beurt steunde vaker politici die zich op die manier aan hem bonden en wanneer ze een ambt bemachtigden (bijvoorbeeld als gouverneur van een provincie) hun schuld konden terugbetalen.

Grepen ze naast een ambt dan kwamen ze vaak die in de schulden.

Dit leidde ertoe dat men tot alles bereid was om hogerop te komen.

Crassus was de tegenstander van Pompeius die ook tegen Spartacus gevochten had en een groot deel van de eer opstreek.

Caesar koos dus partij.

Hij leende veel geld om mensen om te kopen en gaf grote feesten voor het volk.

Ook had hij (ondanks zijn huwelijk) talloze affaires met vrouwen, ook met de echtgenotes van zijn politieke vijanden om hen uit te horen.

Caesar werd gekozen tot tribuun en in 69 v.Chr. werd hij quaestor.

In dit jaar overleed zijn echtgenote Cornelia Cinna minor en zijn tante Julia, de echtgenote van Gaius Marius.

Hij hield een opvallende lijkrede voor beide dames, die als propaganda voor de populares diende.

Hierna diende hij als quaestor in de provincie Hispania Ulterior zonder noemenswaardige incidenten.

Het verhaal gaat dat hij hier een standbeeld van Alexander de Grote tegenkwam en het hem ermee confronteerde dat hij nog lang niet zo veel bereikt had als deze veroveraar.

Hij zou later als propraetor terugkeren naar deze provincie.

In 67 v.Chr., terug in Rome, was hij nog curator van de Via Appia.

Datzelfde jaar zou hij ook Pompeia Sulla huwen.

Het jaar daarop werd hij aangesteld als iudex quaestorius (rechter).

Intussen was Pompeius bezig zijn bliksemcarrière uit te bouwen door de Middellandse Zee van piraten - die ook Caesar gevangen hadden genomen - te ontdoen en vervolgens tegen Mithridates VI van Pontus ten strijde te treken.

De machtsstrijd tussen Pompeius en Crassus was nog lang niet voorbij.

Hoewel hij samen met Marcus Calpurnius Bibulus aedilis curulis was in 65 v.Chr., kreeg Caesar de meeste eer voor de spelen die ze beiden financierden.

Zo liet Caesar 320 paren gladiatoren aantreden, die getraind waren in eigen kazernes, wat sommige senatoren met afschuw deed terugdenken aan de recente gebeurtenissen met Spartacus.

In 63 v.Chr., het jaar dat Marcus Tullius Cicero consul was, zette Caesar zijn zinnen op het ambt van pontifex maximus, de hoogste priester.

Ook hiervoor stak hij zich diep in de schulden.

Hij zou op de dag van de verkiezing tegen zijn moeder gezegd hebben

Of ik keer terug als pontiflex, of ik word voor altijd verbannen.

Hij werd inderdaad gekozen.

Vanaf nu leefden hij en zijn vrouw in luxe en hadden ze een huis op het Forum Romanum.

Het was in dit jaar dat de Catilinarische samenzwering uitkwam, waarin Caesar misschien een rol heeft gespeeld.

Hij verzette zich in ieder geval tegen het terechtstellen van burgers, ook al waren het samenzweerders.

Het jaar daarop werd Caesar verkozen als praetor.

Hij liet zich scheiden van Pompeia Sulla, nadat haar minnaar Publius Clodius Pulcher zich als vrouw verkleed het huis van Caesar had weten binnen te werken om haar tijdens een Bona Deaceremonie te ontmoeten.

Hier waren alleen vrouwen toegestaan en dit leidde tot een groot schandaal.

In 61 v.Chr. ging hij voor het ambt van propraetor in Hispania Ulterior, een gebied dat hij zoals gezegd al als quaestor bezocht had.

Het ambt als propraetor was populair omdat men zich min of meer als alleenheerser over een provincie kon ontfermen en naar eigen inzicht belasting kon innen en uitgeven.

Caesar vocht tegen lokale stammen.

Tijdens de gevechten werden ook Romeinse dorpen geplunderd.

Zijn troepen gaven hem hier de titel Imperator.

Caesar vergaarde genoeg rijkdom om een deel van zijn schulden af te betalen.