Aruba
Aruba is een land binnen het Koninkrijk der Nederlanden, gelegen op 23 kilometer ten noorden van het schiereiland Paraguaná van de Venezolaanse deelstaat Falcón.
Het behoort tot de ABC-eilanden van de Kleine Antillen.
Aruba heeft een bevolking van 115.120 (2017) inwoners en met een oppervlakte van 180 km² is het ongeveer even groot als het Nederlandse waddeneiland Texel.
Het eiland is vrij droog met weinig van de weelderige tropische vegetatie die in de Caraïben gebruikelijk is.
Aruba werd ontdekt in 1499 door Alonso de Ojeda, Amerigo Vespucci en Juan de la Cosa.
Het eiland werd samen met Bonaire en Curaçao door de Spaanse Koning aan Juan Martín de Ampués in eigendom gegeven en werden ook de "Islas de Los Gigantes" genoemd.
Een bekend werk dat de hele geschiedenis vertelt van het begin van de Spaanse conquista en kolonisatie is de "Elegias de varones ilustres de Indias", geschreven door Juan de Castellanos.
In 1636 werd Aruba overgenomen door de Nederlanders.
In de 19e eeuw verbleef generaal Francisco de Miranda enkele weken op Aruba met een groep van ongeveer 300 vrijheidsstrijders.
Op 19 augustus 1806 verspreidde hij een proclamatie onder de bewoners van Aruba.
Aruba was tussen 1807 en 1816 in de handen van de Engelsen.
In 1824 werd goud ontdekt, dat tot 1916 door een Engelse maatschappij gewonnen werd.
Bij de totstandkoming in 1865 van het nieuwe Regeringsreglement werd door de minister van Koloniën geconstateerd dat de enige band tussen de eilanden de onderhorigheid aan de Nederlandse Staat was.
In 1879 begon men met een fosfaatwinningsmaatschappij op Aruba bij de Sero Colorado.
De ondergrondse tunnels zijn tegenwoordig nog aanwezig.
In 1907 ontstond een fel protest van Arubaanse handelaren tegen de vermeend stiefmoederlijke behandeling door Nederland van Aruba.
In 1933 bood de Raad van Politie van Aruba een petitie aan aan de Koningin voor een meer losse, zelfstandige status, mogelijk geïnspireerd door het Statuut van Westminster van het Britse Gemenebest van 1931.
In 1947 werd door het Arubaanse volk een petitie opgesteld voor "separacion", "verlaating" (secessierecht) en werd na een grootse volksdemonstratie voor volkomen zelfstandigheid, een dergelijke onafhankelijkheid vastgelegd in Aruba’s eerste “STAATSREGLEMENT” volgens de wens van het Arubaanse volk: Aruba als volkomen autonoom staat/land, lid van het Koninkrijk, rechtstreeks onder de Kroon.
Actief kiesrecht hebben de op Aruba geboren Nederlanders, en elders geboren Nederlanders die ten minste 10 achtereenvolgende jaren op Aruba hebben gewoond.
Daarmee werd dus al in 1947 duidelijk gedefinieerd wie als Arubaans burger beschouwd kan worden.
Op 15 maart 1952 werd wederom een definitie van het Arubaans burgerschap vastgesteld. Deze keer in een motie van de Eilandsraad van Aruba: voor een kiesstelsel, waarbij de op Aruba geborenen en hun kinderen, waar ook geboren, mits Nederlanders, in de volksvertegenwoordiging een meerderheid hebben.
Dit voorstel werd aangenomen met 16 stemmen vóór en 5 stemmen tegen.
Gedurende de Conferentie van 1972 in Suriname stelde de heer Yarzagaray: “Wij zullen wel een oplossing vinden, maar Aruba zal nooit een tweederangs nationaliteit accepteren!”.
Terug op Aruba begon de MEP op planmatige wijze het Arubaanse volk op Aruba's onafhankelijkheid voor te bereiden.
Men ging hiervoor naar de Verenigde Naties en naar de buurlanden om steun voor het voorbereiden van een referendum.
Aruba kreeg onder andere steun van Venezuela, Panama en Costa Rica en men reisde ook naar Londen voor de steun van de "Socialist International", waarvan de MEP later lid werd.
In 1976 werd voor het eerst een datum voor Aruba’s onafhankelijkheid vastgelegd, te weten voor 1981; 18 maart werd Dag van Aruba’s Vlag en Volkslied, hiermee twee symbolen van Aruba’s soevereiniteit en onafhankelijkheid verenigend.
In april 1978, met de ondertekening van het “Protocol van W’stad” werden Aruba’s Zelfbeschikkingsrecht en Onafhankelijkheid en ook van de andere eilanden officieel erkend. Dit leidde tot de Rondetafelconferentie in 1981, waar Aruba in een eindnota haar datum voor onafhankelijkheid nu verlegde naar het jaar 1991.
1983: Aruba's De-Kolonisatie Accoord: Aruba ging met de al vastgelegde datum in 1981 voor haar onafhankelijkheid voor 1991, naar de Rondetafelconferentie in 1983, en zo kreeg Aruba eindelijk de “Status Aparte” vastgelegd voor 1 januari 1986: tegelijk met de datum voor een nieuwe rechtsorde voor een gemenebest sui generis, voor een nieuwe, moderne Koninkrijk vastgelegd voor: 1 januari, 1996.
De grondwet van Aruba werd op 9 augustus 1985 unaniem aangenomen.
Op 12 december werd het zeegebied in een Rijkswet vastgelegd (Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden 1985, nr. 665; Rijkswet Staatsblad 1985, Nr. 664).
Op 1 januari 1986 werd Aruba afgescheiden van de Nederlandse Antillen en werd het een volkomen zelfstandig en autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederlanden (status aparte): Aruba verkreeg net als Nederland en de Nederlandse Antillen de hoedanigheid van volwaardig land binnen het Koninkrijk.
Op 6 januari 1989 waren er voor het eerst sinds het verkrijgen van de status aparte verkiezingen.
Deze werden gewonnen door de MEP, die 10 van de 21 zetels behaalde.
Uitgaande van het recht op zelfbeschikking van elk der eilanden, aanvaardde men het besluit van Aruba om gebruik te maken van zijn zelfbeschikkingsrecht door definitief te kiezen voor de onafhankelijkheid.
Nederland zou voor het verkrijgen van Aruba’s volkenrechtelijke erkenning alle steun verlenen. In 1991 hebben Nederlandse en Arubaanse politici echter alsnog afgezien van de stap naar volledige onafhankelijkheid.
De bevolking van Aruba stamt af van de oorspronkelijke Indiaanse bewoners, Europeanen (voornamelijk Nederlanders) en in mindere mate Sefardische Joden en Afrikaanse slaven.
De oorspronkelijke inwoners behoorden tot de Zuid-Amerikaanse stam van de Arawakken. Men vermoedt dat deze van het vasteland in het verleden zijn overgestoken.
Archeologische resten van botten en gebruiksvoorwerpen geven een sterke verwantschap aan tussen de Arawakken van Zuid-Amerika en de inwoners van Aruba.
Nadat de meeste indianen uit Aruba naar Santo Domingo (Hispaniola) werden gebracht om als slaven in de mijnen te werken, werd Aruba in opdracht van de Spaanse koning door Juan Martín de Ampués herbevolkt.
In de tweede helft van de zeventiende eeuw schrijft A.O. Exquemelin dat de W.I.C. op Aruba een sergeant en vijftien soldaten gestationeerd hadden en dat het eiland bewoond was door indianen die Spaans spraken.
Ongetwijfeld bestond de bevolkingen van alle drie de eilanden; Curaçao, Aruba en Bonaire in die jaren merendeel uit indianen en gestationeerde soldaten van de Nederlandse West Indische Compagnie, en de basis van de taal 'Papiaments' werd al toen gelegd voor het begin van de bloei van de Afrikaanse slavenhandel.
In 1806 bestond volgens Commandeur Van den Broek meer dan de helft van de gezinshoofden van Aruba uit Indiaanse gezinshoofden.
De bevolkingsdichtheid op Aruba is nu vrij hoog, ca. 581 inwoners per km².
De huidige bevolking van Aruba bestaat naast Arubanen uit veertig andere nationaliteiten.
De Arubanen vormen ongeveer 80 procent van de bevolking.
De grootste groep overige inwoners van Aruba bestaat uit Nederlanders met tien procent.
De rest wordt gevormd door enkele andere Europeanen en een groot aantal Zuid-Amerikanen.
De officiële talen zijn Nederlands en Papiaments - een Creoolse taal gebaseerd op Portugees met sterke invloeden van het Spaans, Engels, Nederlands en Afrikaanse talen.
Op Aruba wordt een eigen spelling van het Papiaments gebruikt, die afwijkt van de spelling die Curaçao en Bonaire hanteren.
Het oudste officiële document geschreven op Aruba in het Papiaments is van 1803.
Alle kranten op Aruba, behalve Amigoe, verschijnen in het Papiaments, en alle vergaderingen van het Parlement van Aruba worden in het Papiaments gehouden.
Om werkelijk goed op de hoogte te kunnen zijn van de politiek moet men Papiaments goed kunnen verstaan.
Bij de volkstelling van 2000 was de meest gesproken thuistaal voor 69,4% van de bevolking Papiaments, voor 13,2% Spaans, voor 8,1% Engels en voor 6,1% Nederlands.
De hoofdstad van Aruba is Oranjestad.
De belangrijkste reden voor toeristen om naar Aruba te komen zijn de hagelwitte stranden en de azuurblauwe zee.
Verspreid over de kalme westkust zijn er vele veilige stranden, al dan niet in de nabijheid van hotels.
Stranden die door de Arubanen veel worden bezocht zijn Baby Beach (nabij San Nicolas), Boca Catalina en Arashi Beach (nabij de California Lighthouse) en Mangel Halto.
Ook zijn er elders op het eiland nog diverse aantrekkelijke stranden.
Een bekende bezienswaardigheid voor toeristen was de Natural Bridge, de langste natuurlijke brug in de Caraïben.
Op 2 september 2005 is deze ingestort, ongetwijfeld door de lange eroderende werking van zeewater en wind.
Kleinere natuurlijke bruggen zijn overigens nog altijd aanwezig op het eiland, waarvan één zich naast de resten van de ingestorte brug bevindt.
Nationaal park Arikok is een park dat een aanzienlijk deel van het eiland beslaat.
Het park bestaat uit een ruig bergachtig landschap met veel stenen en cactussen.
Het park is toegankelijk met een auto, een terreinwagen is wel sterk aanbevolen.
Aan het begin van het park is een bezoekercentrum met informatie over de flora en fauna op het park.
Langs de rotsige noordkust van het eiland, eveneens op Arikok, bevindt zich verder de Natural Pool ('Natuurlijk Zwembad'), op Aruba ook wel aangeduid met 'Conchi.
Dit is een, door rotsen afgeschermd, geïsoleerd stukje oceaan met een doorsnee en diepte van enkele meters.
Doordat de ruwe zee ten noorden van het eiland hoge golven teweegbrengt die stukslaan tegen de rotsen, wordt de Natural Pool gevuld met water, flora en fauna direct vanuit de oceaan.
Natural Pool werd in het verleden gebruikt om gevangen zeeschildpadden te houden.
De lokale bevolking beweert dat er van tijd tot tijd kleine haaien gevangen worden in de Natural Pool.
De Natural Pool is alleen bereikbaar met een terreinwagen met vierwielaandrijving.
De Altovistakapel nabij Noord is een klein kerkje midden in rotsachtig onbewoond gebied met uitzicht op de ruige zee aan de noordkant van Aruba.
Op Aruba heerst een tropisch klimaat met middagtemperaturen van gemiddeld 29 graden in december tot 32 graden in juli en augustus.
De gemiddelde jaarlijkse neerslag is rond de 600 mm, maar grote afwijkingen van deze hoeveelheid zijn mogelijk.
In sommige jaren valt er meer dan 1000 mm, terwijl er in andere jaren nauwelijks een druppel regen valt.
Het regenseizoen is in oktober, november en december.
Tijdens dit seizoen valt de regen vooral in de nacht en in de ochtend; in de middag en avond is het meestal zonnig en droog.
De neerslag valt dan vooral in de vorm van zware buien.
In en kort na het regenseizoen is de natuur wat groener dan in de rest van het jaar.
Buiten het regenseizoen is regen zeldzaam, tenzij er een orkaan in de buurt komt.
Aruba ligt buiten de orkaangordel en wordt zeer zelden daadwerkelijk getroffen door een orkaan.
Het komt zo nu en dan voor dat een orkaan vrij dicht langs het eiland trekt, waardoor een uitloper ervan voor harde wind en zware en langdurige regen- en onweersbuien zorgt. Overstromingen kunnen dan voorkomen.
Op Aruba schijnt de zon gemiddeld ruim 3.200 uur per jaar.
Ter vergelijking: in noordwest Europa is dit gemiddeld 1.600 uur per jaar.
Aruba heeft een dor en rotsachtig landschap met veel cactussen en de Dividivi-boom.
De neerslaghoeveelheid van gemiddeld 600 mm is maar iets lager dan het gemiddelde in Nederland, maar door de sterke verdamping in dit warme klimaat, en de concentratie van regen in zware buien (waarbij de meeste regen niet de rotsachtige bodem in trekt maar de zee in spoelt) blijft Aruba toch dor en droog. De Dividivi is een voor Aruba karakteristieke boom die met de wind meegroeit. Er zijn bossen met Dividivi-bomen waarbij alle bomen dezelfde kant op staan.
Het westen van het eiland is relatief vlak.
Dat deel van het eiland is ook zeer dichtbevolkt. In het oosten van het eiland, waar het Nationaal park Arikok is, is het heuvelachtiger.
De Hooiberg is een opvallende heuvel (165 meter) in het midden van Aruba.
Het is een kegelvormige heuvel met op de top diverse zendmasten.
De Hooiberg is bijna vanaf het hele eiland zichtbaar, en is een opvallende verschijning doordat de heuvel eenzaam boven een vlakte uitsteekt.
Hoewel de Hooiberg soms door zijn prominentie als de hoogste heuvel van het eiland gezien wordt, is Aruba's hoogste heuvel in werkelijkheid de Jamanota, met 188 meter.
Er is rondom Aruba veel koraalrif waardoor het een aantrekkelijk gebied is om te duiken.
Er is ook een aantal scheepswrakken dat voor duikers interessant is.
Het schoolsysteem op Aruba is vrijwel hetzelfde als in Nederland, op enkele verschillen na.
Het primaire onderwijs bestaat uit de kleuterschool (4-6 jaar) en het basisonderwijs (6-12 jaar). Ook is er speciaal onderwijs: kleuter- en/of basisschool voor kinderen die speciale zorg nodig hebben.
Na het primaire onderwijs volgt het secundaire onderwijs, onderverdeeld in LBO (Lager Beroepsonderwijs) / EPB (Educacion Profesional Basico) (3 of 4 jaar), mavo (4 jaar), havo (5 jaar) en vwo (6 jaar).
Overigens wordt op de middelbare school op Aruba hetzelfde Centraal Examen (CE) gemaakt als in Nederland.
Na het secundaire onderwijs volgt het post-secundair onderwijs (MBO/HBO/WO).
Het MBO (EPI, Educacion Profesional Intermedio) is verdeeld in vier sectoren: Ciencia & Technologia (CT) (Wetenschap en Techniek), Salubridad & Servicio (SS) (Gezondheid en Dienstverlening), Hospitalidad y Turismo (HT) ("Gastvrijheid" en Toerisme) en Economico (E) (Economie).
Daarnaast heeft Aruba de IPA (Instituto Pedagogico Arubano), de lerarenopleiding (HBO) voor primair en secundair onderwijs.
Bovendien is er nog de Universiteit van Aruba (UA), met een Faculteit der Rechtsgeleerdheid (FdR), een Financieel Economische Faculteit (FEF), een Faculty of Hospitality and Tourism Management Studies (FHTMS), en een Faculty of Arts and Sciences (FAS).
Kinderen worden 3 talig opgevoed, Papiemento, Engels en Spaans, want deze talen worden op het eiland gesproken in elke tak van de bevolking.
Aruba is een welvarend land.
De werkloosheid is laag (alhoewel de regering sinds 2013 geen statistieken meer publiceert en het inkomen per hoofd van de bevolking is een van de hoogste in het Caraïbisch gebied (ca. US$ 24.087).
Sinds 2001 kent Aruba een algemene ziektekostenverzekering (AZV) voor de gehele bevolking.
Tot het midden van de jaren 1980 was de belangrijkste industrie van Aruba olieraffinage.
Toen werd de raffinaderij gesloten en verschoof de economie van het eiland naar toerisme. Aruba verwelkomt tegenwoordig zo'n 1.235.673 (2007) gasten per jaar, waarvan driekwart Amerikanen.
Het toerisme richt zich voornamelijk op de stranden en de zee.
De raffinaderij is de afgelopen decennia herhaaldelijk gesloten en weer opgestart.
Er is een intentieverklaring getekend met CITGO (de Amerikaanse dochter van de Venezolaanse staatsoliemaatschappij PDVSA) om te onderzoeken of de raffinaderij wederom heropend kan worden.
De munteenheid is de Arubaanse florin.
Die is gerelateerd aan de koers van de dollar (vaste wisselkoers: 1 Amerikaanse dollar = 1,79 Arubaanse Florin).
In de praktijk kan er ook met dollars worden betaald.
Tot 2009 gaf Nederland ontwikkelingshulp aan Aruba.
Deze hulp werd met name ingezet voor rechtshandhaving, het onderwijs, de bestuurlijke ontwikkeling, gezondheidszorg en duurzame economische ontwikkeling.
Deze hulp werd op verzoek van Aruba in 2009 gestopt.
Sinds 2015 is er wel weer een vorm van financieel toezicht ingevoerd, omdat de schuld van Aruba sterk opgelopen is tot meer dan 80% van het BBP.
Aruba beschikt daarnaast over een drietal vrijhandelszones, zones waar in- en uitvoer en dienstenverkeer onbelast plaatsvindt.
18 maart is de nationale feestdag van Aruba, de Dag van de Vlag en het Volkslied. Op 18 maart 1948 werd door een petitie de eerste aanzet gedaan tot Arubaanse zelfstandigheid. In 1976 werd deze dag voor het eerst gevierd en werden ook het volkslied (Aruba Dushi Tera) en de vlag officieel aanvaard.
