Geschiedenis

Van wie hebben wij eigenlijk de geschiedenis verhalen verkregen?

Herodotus was een groot geschiedschrijver uit de 4e eeuw, net als Thucydides (historicus).

Herodotus of Herodotos (Grieks: Ἡρόδοτος, Hēródotos) van Halicarnassus (Halicarnassus, ca. 485 v.Chr. - Thurii, tussen 425/420 v.Chr.), was een Grieks historicus die in het westen beschouwd wordt als de vader van de geschiedschrijving.

Hij is vooral bekend door zijn werk De Historiën.

Herodotus stamde waarschijnlijk uit een intellectueel milieu, want hij bleek te beschikken over een brede en diepgaande kennis van alle bestaande literatuur uit zijn tijd.

Wegens persoonlijke politieke problemen week Herodotus op jonge leeftijd uit naar het Griekse eiland Samos.

In de jaren die daarop volgden maakte hij een reeks studiereizen door de toenmalig bekende wereld (onder andere Griekenland zelf, Klein-Azië, Opper-Egypte, Noord-Afrika, delen van het Midden-Oosten, het huidige Oekraïne en de Krim en delen van West-Europa).

Op die manier vergaarde hij een in zijn tijd zeldzaam brede kennis van de wereld.

Rond zijn veertigste levensjaar vestigde hij zich te Athene (omstreeks 445 v.Chr.) waar hij openbare lezingen hield uit zijn reisverslagen.

Zo werd hij opgenomen in de kring van vooraanstaande intellectuelen rond de staatsman Pericles. Daartoe behoorde onder andere ook zijn vriend, de tragedieschrijver Sophocles.

Na enkele jaren vertrok hij naar de Pan-Helleense kolonie Thurii in Zuid-Italië, waar hij zich definitief vestigde.

Hij maakte af en toe nog reizen door Sicilië en Italië en voltooide zijn levenswerk, de Historiën ( Ἱστορίης ἀπόδεξις), wat zoveel betekent als Verslag van mijn onderzoek).

Hij overleed in Thurii en werd daar omstreeks 426 v.Chr. begraven.

Reconstructie van de Oecumene, de 'bewoonde wereld' van Herodotus circa 450 v.Chr.

Zie Historiën voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Herodotus wordt de vader van de geschiedschrijving genoemd, omwille van zijn werk Historiën, een omvangrijke bundeling van boeken, die het midden houdt tussen de memoires van een reiziger en de duidelijke poging van een geschiedkundige avant la lettre om objectief aan geschiedschrijving te doen.

Hij beschrijft hierin de Perzische Oorlogen, maar maakt ook vele zijsprongen naar andere (geschiedkundige, mythologische, godsdienstige en etnografische) onderwerpen.

Vóór Herodotus waren er al wel de logografen, met Hecataeus als een van de belangrijkste, maar zij spitsten zich vooral toe op zaken als geografie en antropologie.

Herodotus heeft wel veel geput uit de werken van deze schrijvers.

De Historiën zijn het oudste omvangrijke werk in Grieks proza dat bewaard is gebleven (en dus van de gehele Westerse literatuur).

Het vertoont verschillende epische kenmerken als anekdoten en novellen.

Tijdens de Hellenistische periode werden door grammatici de Historiën in negen boeken, naar de negen Muzen genaamd, ingedeeld.

Zo is bijvoorbeeld boek 2 voor een groot stuk toegespitst op Egypte.

De Historiën werden in 1968 in het Nederlands vertaald door Onno Damsté en in 1995 door Hein van Dolen.

De laatste vertaler koos ervoor het spreektaalkarakter van de tekst te benadrukken. Herodotus' eigenlijke onderwerp is de geschiedenis van de gewelddadige confrontatie tussen Oost en West, tussen "barbaroi" en Grieken, die zijn voorlopig hoogtepunt beleefde in de Perzische Oorlogen.

Als beginpunt van dat conflict beschouwde Herodotus de Lydische koning Croesus (ca. 595 - 546 v.Chr.), de eerste die volgens hem begonnen was met onrechtmatige daden tegen de Grieken. Een andere geschiedschrijver voor hem heette van beroep logograaf, de bekendste was Hekataios van Milete.

Hieronder vind je een aantal delen van boeken die door Herodotus geschreven zijn en zijn ingesloten als luisterboek, in het Engels gesproken.